Wystawa „Dróżdż. Opałka. Winiarski. GRA(nic)α” stanowi wyjątkowe spotkanie trzech wybitnych polskich artystów: Stanisława Dróżdża, Romana Opałki i Ryszarda Winiarskiego, inicjując dialog między trzema różnymi podejściami do sztuki konceptualnej, łączącymi refleksję nad czasem, przypadkiem i systemowością. Kuratorka, dr Sylwia Świsłocka-Karwot, zestawia prace artystów rozpatrujących fundamentalne pytania o naturę otaczającej nas rzeczywistości i ludzkiej egzystencji.

Stanisław Dróżdż, uznawany za jednego z najważniejszych poetów konkretnych, kładł nacisk na formę języka jako narzędzie konceptualnego eksperymentu. Jego twórczość, skupiona na minimalizmie i przestrzennych układach graficznych, zrywała z tradycyjnym rozumieniem tekstu, przenosząc pojęcia w obszar formy wizualnej. Jego najbardziej znane prace uprzedmiatawiają przestrzeń między słowami. Może ona stać się obszarem medytacji i refleksji nad tym, co niewidzialne, a jednocześnie kluczowe dla zrozumienia pustki i pełni rzeczywistości, jako komplementarnych jej wartości. Dróżdż nie postrzegał swoich dzieł jako gotowych obiektów, lecz jako „pomysły” – akty konceptualne, których istotą jest refleksja nad językiem i jego ograniczeniami.

Roman Opałka, znany z monumentalnego projektu Detale (Obrazy liczone), polegającego na kilkudziesięcioletnim malowaniu kolejnych liczb na płótnie, podejmował wyzwanie wizualnej rejestracji upływu czasu. Jego prace są zarówno zapisem nieuchronnego przemijania, jak i próbą uchwycenia efemerycznych aspektów ludzkiej egzystencji. Systematyczność, z jaką Opałka tworzył swoje obrazy, odzwierciedlała jego filozoficzne przekonanie o nieuniknioności śmierci, a także o niemożności pełnego uchwycenia mijających chwil. W miarę jak liczby stawały się coraz bielsze, Opałka powoli prowadził swoje malarstwo ku nicości, podkreślając, że czas jest jedyną pewną miarą ludzkiego życia.

Ryszard Winiarski badał granice między porządkiem a przypadkiem, łącząc sztukę z nauką i teorią prawdopodobieństwa. Jego Obrazy-przestrzenie były realizacją idei losowości w sztuce, ponieważ wszystkie decyzje dotyczące formy tych dzieł artysta podejmował na podstawie rzutów kostką lub innych matematycznych procesów generatywnych. Prace Winiarskiego stanowiły próbę uchwycenia chaosu w ramach ściśle określonych reguł, co pozwalało na kreowanie strukturalnych, geometrycznych kompozycji. Winiarski zadawał pytania o to, na ile nasze życie jest determinowane przez przypadek, a na ile przez systemowe reguły, których nie potrafimy w pełni pojąć.

Wystawa „GRA(nic)α” łączy te trzy różnorodne podejścia do sztuki, tworząc przestrzeń refleksji nad kondycją ludzką. Prace Dróżdża, Opałki i Winiarskiego prowokują do zadania fundamentalnych pytań: czym jest rzeczywistość, czym jest życie? Jaką rolę odgrywa przypadek w naszych losach? Jak mierzymy upływ czasu i jak go doświadczamy? Ekspozycja ukazuje, że mimo różnic formalnych sensy twórczości owych trzech artystów pozostają w bliskiej ze sobą zbieżności. Ich minimalizm nie ogranicza się do formy, lecz zyskuje funkcję narzędzia do rozpatrywania skomplikowanych zagadnień porządku i chaosu, życia i śmierci, przeszłości i przyszłości.

W obliczu współczesnych lęków związanych z technologią, postępem i dalszym losem ludzkości sztuka Dróżdża, Opałki i Winiarskiego zachęca do zadawania pytań, które towarzyszą człowiekowi od zawsze: co to znaczy żyć w świecie rządzonym przypadkiem i czasem? Jakie reguły, jeśli jakiekolwiek, determinują naszą codzienną egzystencję? Wystawa jest swoistą intelektualną grą, której reguły widz może próbować zrozumieć, ale nie ma pewności, czy kiedykolwiek w pełni je pojmie.

Ekspozycja stanowi wyjątkową okazję do zetknięcia się z twórczością trzech gigantów polskiej sztuki konceptualnej, na nowo definiujących w swoich dziełach pojęcie granic – zarówno w sztuce, jak i w życiu. To podróż przez czas, przypadek i system, w której każda praca staje się elementem większej refleksji nad nieuchwytnością prawdy o świecie, oferując zarazem sposobność poznania niemożliwego.